THÔNG BÁO RÚT KINH NGHIỆM

         Về việc rút một phần quyết định truy tố

Thông qua theo dõi công tác Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử sơ thẩm của VKSND tỉnh Hòa Bình đối với vụ án Đinh Thanh Băng và đồng phạm mua bán trái phép chất ma túy do Viện KSND tối cao (Vụ 4) phân công Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử sơ thẩm, Viện KSND tối cao (Vụ 4) thấy cần rút kinh nghiệm chung như sau:

1. Nội dung và kết quả điều tra vụ án:

Hồi 17 giờ 00, ngày 28/5/2016, tổ công tác Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an (C47) đang làm nhiệm vụ tại khu vực ngã ba Mãn Đức, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình bắt quả tang Đinh Thanh Bằng, sinh năm 1961, trú tại thôn 5, xã Hòa Bắc, huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng vận chuyển trái phép 2.145,9 gam hêrôin bằng xe ô tô Taxi biển kiểm soát 28A-01509 do anh Đinh Mạnh Hùng, sinh năm 1978 ở Tân Phong, Mãn Đức, Tân Lạc, Hòa Bình điều khiển. Ngay sau khi bắt giữ Đinh Thanh Bằng khai nhận, số hêrôin này là của Đinh Thanh Bằng cùng Cù Quang Tuyến (sinh năm 1972 trú tại ấp 3, Xuân Thới Thượng, Hóc Môn, Tp. Hồ Chí Minh) mua của đối tượng tên Hùng người dân tộc Mông ở Sông Mã (Sơn La) cất giấu trong bao tải đựng cá khô gửi xe khách tuyến Sơn La – Hà Nội vận chuyển về ngã ba Mãn Đức, Tân Lạc, Hòa Bình; sau khi gửi, Bằng đi Taxi về ngã ba Mãn Đức chờ nhận hàng. Tuyến là người đi trên chiếc xe khách này để giám sát. Khi gần đến ngã ba Mãn Đức, Tuyến điện thoại báo cho Bằng chuẩn bị nhận hàng, mục đích là tiếp tục vận chuyển về Tp. Hồ Chí Minh giao cho Vinh (râu) nhà ở gần trung tâm y tế quận 12, Tp. Hồ Chí Minh tiêu thụ. Căn cứ lời khai của Đinh Thanh Bằng và các tài liệu, chứng cứ khác, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an (C47) đã bắt khẩn cấp Cù Quang Tuyến về hành vi mua bán trái phép chất ma túy để điều tra làm rõ.

Quá trình điều tra, Đinh Thanh Bằng và Cù Quang Tuyến khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình và khai rõ Cù Quang Tuyến là người giới thiệu Đinh Thanh Bằng cho đối tượng Vinh (râu) ở Tp. Hồ Chí Minh để thực hiện việc mua bán trái phép chất ma túy. Tuyến, Bằng, Vinh bản bạc lập đường dây mua bán trái phép chất ma túy với đối tượng tên Hùng ở Sông Mã, Sơn La phân định rõ vai trò, công việc cụ thể của từng người. Cụ thể: Vinh là người cầm đầu, điều hành đường dây, đưa tiền cho Bằng đi mua ma túy, chịu trách nhiệm bán ma túy và trả công cho Tuyến và Bằng; Tuyến là người chịu trách nhiệm thử hêrôin, đi giám sát và cảnh giới trong quá trình đi mua và vận chuyển hêrôin của Bằng; còn Bằng là người trực tiếp đi mua hêrôin của Hùng tại Sơn La.

Với phương thức tổ chức hoạt động này, ngoài hành vi phạm tội bị bắt quả tang ngày 28/5/2016, Đình Thanh Bằng và Cù Quang Tuyến khai nhận đã thực hiện 03(ba) lần trót lọt mua bán trái phép chất ma túy nữa. Cụ thể:

Lần thứ nhất: Khoảng tháng 11, 12/2015, Bằng và Tuyến nhận 600 triệu của Vinh (râu) để mua 04 bánh hêrôin của Hùng ở Sông Mã, Sơn La. Bằng trực tiếp đi mua 04 bánh hê rôin vận chuyển huyển về chợ Lợn, Lợn, Thái Bình giao cho Vinh (râu) và Tuyến. Lần này, Bằng được trả công 40 triệu đồng, Tuyến được 21,5 triệu đồng.

Lần thứ hai: Khoảng ngày 10/3/2016, sau khi nhận được điện thoại của Tuyến gọi xuống Tp. Hồ Chí Minh, được Tuyến đón và đưa đến nhà Vinh; tại nhà Vinh, Bằng, Tuyến và Vinh thống nhất về việc mua 03 bánh hêrôin của Hùng ở Sơn La, Vinh đưa cho Bằng 450 triệu đồng. Vì bận việc riêng, nên lần này Tuyến không cùng Bằng đi ra Sơn La, nhưng Tuyến đã trực tiếp mua vé máy bay và chở Bằng ra sân bay Tân Sơn Nhất để ra Hà Nội đi lên Sơn La mua hê rô in. Ngày 11/3/2016, Bằng lên huyện Sông Mã, Sơn La mua 03 bánh hê rô in của Hùng sau đó vận chuyển về thành phố Hồ Chí Minh giao cho Vinh tiêu thụ, Bằng hưởng tiền công 30 triệu đồng, Tuyến được Vinh trả tiền đã mua vé máy bay cho Bằng là 1,2 triệu đồng.

Lần thứ ba: Ngày 22/4/2016, Bằng và Tuyến nhận 600 triệu đồng của Vinh (râu) để mua 04 bánh hêrôin của Hùng ở Sông Mã, Sơn La. Bằng trực tiếp đi mua của Hùng, Tuyến là người giám sát, cảnh giới, sau đó Bằng vận chuyển vào Tp. Hồ Chí Minh giao cho Vinh (râu). Lần này, do chất lượng hêrôin kém, nên Vinh (râu) không trả công cho Bằng và Tuyến.

2. Quá trình giải quyết vụ án:

Ngày 20/12/2016, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an (C47) có Bản Kết luận điều tra số 89/C47-P8 đề nghị truy tố các bị can Bằng và Tuyến về tội “Mua bán trái phép chất ma túy” theo khoản 4, Điều 194 BLHS.

Sau khi nhận được Bản kết luận điều tra, Cù Quang Tuyến có đơn đề nghị xem xét lại hành vi mua bán trái phép 03 bánh hêrôin vào ngày 10/3/2016. Tuy vậy, với lời khai nhận tội của Đinh Thanh Bằng và Cù Quang Tuyến đã khai nhận phù hợp với các tài liệu chứng cứ khác thu thập được như: kết quả xác minh các cuộc liên lạc điện thoại di động, xác định Tuyến là người đã nhận điện thoại của Vinh điện thoại báo cho Bằng chuẩn bị đi ra Sông Mã, Sơn La để mua 03 bánh hêrôin của Hùng; kết quả xác minh tại Hãng hàng không VietJct, Tuyến là người đã mua vé máy bay cho Bằng đi ra Hà Nội; các biên bản hỏi cung bị can có Luật sư và Kiểm sát viên tham gia; biên bản đối chất ngày 04/10/2016 giữa các bị can Bằng và Tuyến. Với các tài liệu chứng cứ đã thu thập được có đủ cơ sở kết luận Đinh Thanh Bằng và Cù Quang Tuyến đã có hành vi mua bán 03 bánh hêrôin có tổng trọng lượng 1.054,35 gam. Vì thế, ngày 03/01/2017, Viện KSND tối cao (Vụ 4) ban hành Cáo trạng số 02/VKSTC-V4 truy tố Đinh Thanh Bằng và Cù Quang Tuyến về tội “Mua bán trái phép chất ma túy theo quy định tại điểm b khoản 4 Điều 194 của BLHS và chuyển hồ sơ vụ án đến Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hòa Bình để Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử và xét xử sơ thẩm và chuyển hồ sơ cho Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình xét xử sơ thẩm theo thẩm quyền.

Trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, ngày 29/3/2017 Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình có Quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung số 02/2017/HSST-QĐ nội dung có liên quan đến việc làm rõ hành vi tham gia mua bán trái phép 03 bánh hêrôin của Tuyến ngày 10/3/2016. Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hòa Bình đã xác định các yêu cầu điều tra bổ sung của Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình là không có căn cứ, nên có Công văn số 149/VKS- P1 ngày 11/4/2017 nêu rõ lý do các yêu cầu điều tra bổ sung đã được chứng minh làm rõ trong quá trình điều tra vụ án, đồng thời chuyển lại hồ sơ cho Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình, yêu cầu đưa vụ án ra xét xử.

Ngày 25/5/2017, Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình đưa vụ án ra xét xử công khai. Tại phiên tòa bị cáo Cù Quang Tuyến phản cung không nhận tội; bị cáo Bằng khai chuyến mua bán 03 bánh hêrôin ngày 10/3/2016, thì Bằng chỉ liên lạc giao dịch mua bán trực tiếp với Vinh, không thông qua Tuyến, không biết vai trò của Tuyến như thế nào, nên Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình có Quyết định số 03/2017/HSST- QĐ trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung với nội dung như trả hồ sơ Lần 1 và ngày 30/5/2017 Viện KSND tỉnh Hòa Bình có Công văn số 254/VKS-P1 trả hồ sơ vụ án cho Viện KSND tối cao (Vụ 4).

Sau khi nghiên cứu các yêu cầu điều tra bổ sung, Viện kiểm sát nhân dân tối cao (Vụ 4) thấy, lời khai phản cung chối tội của các bị cáo và việc trả hồ sơ của Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình rõ ràng là không có căn cứ, bởi lẽ các nội dung yêu cầu điều tra bổ sung đã được điều tra, làm rõ có trong hồ sơ vụ án. Do vậy, Viện KSND tối cao (Vụ 4) đã có Công văn số 1987/VKSTC-V4 ngày 01/6/2017 giữ nguyên quan điểm truy tố và yêu cầu Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình đưa vụ án ra xét xử theo quy định của pháp luật.

Ngày 13/7/2017, Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình đưa vụ án ra xét xử. Tại phiên tòa, bị cáo Bằng đã khai về vai trò của bị cáo Tuyến về hành vi mua bán trái phép 03 bánh hêrôin như đã khai tại Cơ quan điều tra trong quá trình điều tra. Bị cáo Tuyến vẫn phản cung, quanh co, chối tội, không thừa nhận hành vi phạm tội của mình, cho rằng không được bàn bạc mua bán hêrôin với Vinh và Bằng; không điện thoại cho Bằng; không biết số tiền Vinh đưa cho Bằng để mua hêrôin; không chịu trách nhiệm mua vé máy bay; không được hưởng lợi. Xét lời khai của bị cáo Bằng về chuyến mua bán trái phép 03 bánh hêrôin không thống nhất, trong khi bị cáo Tuyến phản cung, chối tội, nên Kiểm sát viên Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử sơ thẩm vụ án đã rút một phần quyết định truy tố đối với bị cáo Cù Quang Tuyến (rút hành vi mua bán trái phép 03 bánh hêrôin ngày 10/3/2016). Kết quả xét xử, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt Đinh Thanh Bằng mức án tử hình và Cù Quang Tuyến tù chung thân.

3. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm:

Kiểm sát viên thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử vụ án chỉ căn cứ vào việc quanh co chối tối tội của bị cáo đã rút hành vi mua bán trái phép 03 bánh hêrôin ngày 10/3/2016 của bị cáo Cù Quang Tuyến là không đúng với những tình tiết khách quan và sự thật của vụ án đã được thu thập chứng cứ chứng minh khách quan toàn diện và theo đúng quy định của pháp luật. Mặt khác, theo báo cáo số 418/VKS-P1 ngày 25/8/2017 của Viện KSND tỉnh Hòa Bình thì trước khi rút một phần quyết định truy tố, Kiểm sát viên đã xin ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Phòng và Lãnh đạo Viện KSND tỉnh Hòa Bình. Tuy nhiên, Lãnh đạo Viện KSND tỉnh Hòa Bình đã không kịp thời báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của Viện KSND tối cao (Vụ 4), mặc dù có mặt Điều tra viên và Kiểm sát viên là những người trực tiếp điều tra và Kiểm sát điều tra vụ án tham dự và theo dõi diễn biến tại phiên tòa; đồng thời, sau khi xét xử, Viện KSND tỉnh Hòa Bình cũng không báo cáo Viện KSND tối cao (Vụ 4) biết việc Kiểm sát viên rút một phần quyết định truy tố đối với vụ án, đến khi Viện KSND tối cao (Vụ 4) yêu cầu thì ngày 21/8/2017, Viện KSND tỉnh Hòa Bình mới có Công văn số 364a/VKS-P1 ngày 18/7/2017 báo cáo kết quả xét xử vụ án (tại thời điểm này đã hết thời hạn kháng nghị phúc thẩm theo quy định của pháp luật).

Xét thấy, việc Viện KSND tỉnh Hòa Bình không báo cáo Viện KSND tối cao (Vụ 4) biết việc Kiểm sát viên được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử sơ thẩm vụ án rút một phần quyết định truy tố của Viện KSND tối cao (Vụ 4) là đã vi phạm quy định tại khoản 3 Điều 19 của Quy chế số 960/VKSTC-QĐ ngày 17/9/2007 của Viện trưởng Viện KSND tối cao hướng dẫn công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự; đồng thời, không đúng với tình tiết khách quan của vụ án và làm giảm sự nghiêm minh của pháp luật trong điều tra, xử lý các vụ án hình sự nói chung và các vụ án về ma túy nói riêng trong tình hình hiện nay.

Viện KSND tối cao (Vụ 4) đề nghị Đồng chí Viện trưởng Viện KSND tỉnh Hòa Bình chỉ đạo kiểm điểm rút kinh nghiệm nghiêm khắc đối với Kiểm sát viên thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử sơ thẩm vụ án để phòng ngừa những vi phạm tương tự trong thời gian tới.

Trên đây, là những vấn đề vi phạm Quy chế Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự của Viện KSND tỉnh Hòa Bình cần rút kinh nghiệm. Viện KSND tối cao (Vụ 4) thông báo để rút kinh nghiệm chung./.