THÔNG BÁO

Rút kinh nghiệm vụ án Bùi Hữu Đa và Nguyễn Cửu Thị Kim Hương phạm tội "Tổ chức đánh bạc" ở Đắk Lắk

Thông qua việc thụ lý, giải quyết theo thủ tục giám đốc thẩm vụ án Bùi Hữu Đa và Nguyễn Cửu Thị Kim Hương phạm tội "Tổ chức đánh bạc" ở Đắk Lắk, Vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự Viện kiểm sát nhân dân tối cao nhận thấy vấn đề cần rút kinh nghiệm như sau:

1. Nội dung vụ án và quá trình tố tụng

Đầu năm 2019, Huỳnh Quốc Vương và Bùi Hữu Đa bàn bạc, thống nhất với nhau về việc tổ chức chơi số đề, cụ thể: Vương chịu trách nhiệm tìm những đại lý bán vé số, người bán vé số dạo, khách vãng lai để đặt vấn đề với những người này hàng ngày nhận ghi số đề của nhiều người, sau đó chuyển số đề cho Vương và Đa, nếu trường hợp có người muốn chơi nhưng không có tiền thì Vương cho ứng trước; lãi, lỗ chia theo tỷ lệ Vương 60%, Đa 40%. Vương và Đa thuê Vũ Hiếu Nghĩa và Đàm Minh Khoa giúp việc tổng hợp số đề từ cấp dưới chuyển lên, tính toán số tiền thắng thua và chung tiền đề (trả lương mỗi người từ 1.200.000 đồng đến 2.000.000 đồng/tuần).

Hằng ngày những người tổ chức đánh bạc và đánh bạc dựa vào kết quả xổ số của những đài được mở thưởng trong ngày để ghi và đánh số đề. Người đánh số đề có thể đánh 02 số dựa vào 02 số cuối của kết quả xổ số, tỷ lệ thắng, thua là $1 \times 70$; đánh 03 số dựa vào 03 số cuối của kết quả xổ số, tỷ lệ thắng, thua là $1 \times 500$; người chơi có thể lựa chọn 02 cặp số bất kỳ để đặt cược, nếu 02 cặp số đó đều có trong kết quả xổ số thì trúng tỷ lệ $1 \times 500$ hoặc đánh 03 cặp số bất kỳ nếu cả 03 cặp số đều có trong kết quả xổ số thì trúng tỷ lệ $1 \times 3.500$. Ngoài ra, người chơi có thể lựa chọn bất kỳ lô (giải) nào để đặt cược thông thường hay đặt cược đầu (giải 8), kề (giải nhất), đặc biệt (giải đặc biệt) hay chọn tất cả các lô trong một đài (gọi là đánh bao lô).

Trong ngày 01/4/2019, Nguyễn Cửu Thị Kim Hương nhận ghi số đề Đài Phú Yên của Lê Thị Nhất tương ứng số tiền 25.200.000 đồng rồi nhắn tin chuyển số ghi đề vào số điện thoại 0905188537 của người đàn ông tên Hưng (trước đó Vương nói với Hương nhắn tin chuyển vào số điện thoại này). Kết quả, không có số ghi đề nào trúng nhưng do Lê Thị Nhất ghi nợ, chưa giao tiền cho Hương nên Hương chưa chuyển tiền cho Vương.

Ngày 02/4/2019, Vương và đồng bọn đã nhận số ghi đề của những người sau: Nguyễn Thị Hiền, Trần Thị Hoàng Anh, Lương Mỹ Dung, Đàm Trương Duy, Nguyễn Văn Châu, đối tượng Hưng, đối tượng Bình, đối tượng Khoa (không xác định được nhân thân lai lịch), Vũ Thị Nha, Ngô Thị Kim Thu và Nguyễn Cửu Thị Kim Hương. Tổng số tiền ghi đề Vương và đồng bọn đã nhận của những người trên được xác định đối với đài Đắk Lắk là 136.611.000 đồng, đài Quảng Ninh là 285.840.000 đồng và đài Quảng Nam là 543.000 đồng. Kết quả, các đầu dưới trúng đài Đắk Lắk là 54.950.000 đồng, đài Quảng Ninh trúng 122.170.000 đồng, còn đài Quảng Nam không trúng. Do đó, số tiền đánh bạc của Vương và đồng bọn được xác định đối với đài Đắk Lắk là 191.561.000 đồng và đài Quảng Ninh là 408.010.000 đồng.

Đầu năm 2019, do biết Hương có ghi số đề nên Huỳnh Quốc Vương trao đổi với Hương nhận ghi số đề rồi chuyển cho Vương để hưởng hoa hồng thì Hương đồng ý. Hàng ngày, Hương sử dụng 02 số điện thoại là 0974294624 và 0984180415 nhắn tin chuyển số đề cho Vương qua số điện thoại 0368584447.

Ngày 01/4/2019, Hương nhận số đề đài Phú Yên của Lê Thị Nhất qua tin nhắn của 02 số điện thoại 0846039939 và 0974996746 tương ứng số tiền 25.740.000 đồng. Sau đó, Hương nhắn tin chuyển số đề cho Hưng qua số điện thoại 0905188537 (Vương đưa số điện thoại của Hưng cho Hương) là 25.200.000 đồng và hưởng hoa hồng tương ứng 540.000 đồng.

Ngày 02/4/2019, Hương nhận số đề đài Đắk Lắk của Lê Thị Nhất tương ứng số tiền 64.350.000 đồng; sau đó, Hương nhắn tin chuyển số đề cho Hưng qua số điện thoại 0905188537 (Vương chịu trách nhiệm thắng thua với Hương) tương ứng số tiền 63.000.000 đồng và hoa hồng tương ứng 1.350.000 đồng.

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 57/2020/HS-ST ngày 28/7/2020, Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk áp dụng điểm a, c khoản 1, Điều 322; điểm s, v khoản 1, khoản 2 Điều 51; điểm g khoản 1 Điều 52 của Bộ luật Hình sự và khoản 2 Điều 298 Bộ luật Tố tụng hình sự xử phạt: bị cáo Bùi Hữu Đa 02 năm 03 tháng tù về tội "Tổ chức đánh bạc"; áp dụng điểm c khoản 1 Điều 322; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; điểm g khoản 1 Điều 52 của Bộ luật Hình sự xử phạt bị cáo Nguyễn Cửu Thị Kim Hương 01 năm tù về tội "Tổ chức đánh bạc".

Sau phiên tòa sơ thẩm, bị cáo Bùi Hữu Đa và Nguyễn Cửu Thị Kim Hương kháng cáo xin được hưởng án treo.

Tại Bản án hình sự phúc thẩm số 140/2021/HS-PT ngày 11/3/2021, Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng áp dụng điểm a, c khoản 1 Điều 322; điểm s, v khoản 1, khoản 2 Điều 51; điểm g khoản 1 Điều 52; Điều 65 của Bộ luật Hình sự và khoản 2 Điều 298 Bộ luật Tố tụng hình sự xử phạt bị cáo Bùi Hữu Đa 02 năm 03 tháng tù về tội "Tổ chức đánh bạc", nhưng cho hưởng án treo; áp dụng điểm c khoản 1 Điều 322; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; điểm g khoản 1 Điều 52; Điều 65 của Bộ luật Hình sự xử phạt bị cáo Nguyễn Cửu Thị Kim Hương 01 năm tù về tội "Tổ chức đánh bạc", nhưng cho hưởng án treo.

2. Vấn đề cần rút kinh nghiệm

Căn cứ các tài liệu, chứng cứ thu thập được, Tòa án hai cấp xét xử Bùi Hữu Đa và Nguyễn Cửu Thị Kim Hương về tội "Tổ chức đánh bạc" theo quy định tại khoản 1 Điều 322 Bộ luật Hình sự năm 2015 là đúng pháp luật.

Bị cáo Bùi Hữu Đa nguyên là cán bộ Công an huyện Krông Bông trong quá trình công tác có nhiều thành tích, 02 năm đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua cơ sở, quá trình giải quyết vụ án thành khẩn khai báo, gia đình có công với cách mạng là các tình tiết¹ giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại điểm s, v khoản 1; khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2²015; bị cáo Nguyễn Cửu Thị Kim H³ương bị bệnh cao huyết áp, quá trình giải quyết vụ án thành khẩn khai báo là các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại điểm s, khoản 1; khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Tuy nhiên, xét về vai trò, Đa cùng bàn bạc, thống nhất và cùng thực hiện tội phạm với Vương nên thuộc nhóm đối tượng chỉ huy, cầm đầu có vai trò ngang nhau, cao hơn vai trò của Vũ Hiếu Nghĩa và Đàm Minh Khoa là người được Vương và Đa thuê để giúp việc tổng hợp số đề từ cấp dưới chuyển lên, tính số tiền thắng thua, thu và chung tiền số đề, nhưng Nghĩa bị xử phạt 01 năm 06 tháng tù, Khoa bị xử phạt 02 năm tù, còn Đa được hưởng án treo là không đúng tính chất, mức độ hành vi phạm tội và không công bằng trong phân hóa vai trò của các bị cáo khi áp dụng hình phạt. Hơn nữa, bị cáo Bùi Hữu ⁴Đa thuộc nhóm đối tượng chỉ huy, cầm đầu nên không được hưởng án treo theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP ngày 15/5/2018 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

Bùi Hữu Đa và Nguyễn Cửu Thị Kim Hương nhiều lần thực hiện hành vi tổ chức đánh bạc là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự "phạm tội 02 lần trở lên" quy định tại điểm g khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự năm 2015. Theo khoản 5 Điều 3 Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP ngày 15/5/2018 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thì không thuộc trường hợp được hưởng án treo.

Tòa án cấp sơ thẩm xử phạt bị cáo Bùi Hữu Đa 02 năm 03 tháng tù và Nguyễn Cửu Thị Kim Hương 01 năm tù về tội "Tổ chức đánh bạc" là phù hợp với tính chất, mức độ hành vi phạm tội của các bị cáo. Tòa án cấp phúc thẩm cho bị cáo Bùi Hữu Đa và Nguyễn Cửu Thị Kim Hương hưởng án treo là không đúng quy định của pháp luật.

Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng có quan điểm phù hợp khi đề nghị Hội đồng xét xử phúc thẩm không cho bị cáo Bùi Hữu Đa và Nguyễn Cửu Thị Kim Hương được hưởng án treo, giữ nguyên hình phạt của Bản án hình sự sơ thẩm. Báo cáo đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm của Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng là có cơ sở.

Ngày 23/6/2021, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã ban hành Kháng nghị giám đốc thẩm số 20/QĐ-VKSTC ngày 23/6/2021, đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm hủy phần quyết định về hình phạt của Bản án hình sự phúc thẩm số 140/2021/HS-PT ngày 11/3/2021 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng, giữ nguyên phần quyết định về hình phạt của Bản án hình sự sơ thẩm số 57/2020/HS-ST ngày 28/7/2020 của Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk đối với Bùi Hữu Đa và Nguyễn Cửu Thị Kim Hương.

Ngày 08/6/2022, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xét xử vụ án theo thủ tục giám đốc thẩm. Tại phiên tòa, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao trình bày quan điểm kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao là có cơ sở và đúng pháp luật. Tuy nhiên, ngày 15/4/2022, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết số 01/2022/NQ-HĐTP ngày 15/4/2022 sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP ngày 15/5/2018 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng Điều 65 Bộ luật Hình sự về án treo. Theo đó, Nghị quyết số 01 đã sửa đổi khoản 5 Điều 3 Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP ngày 15/5/2018 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao quy định những trường hợp không được hưởng án treo: “5. Người phạm tội 02 lần trở lên, trừ một trong các trường hợp ...c) Các lần phạm tội, người phạm tội là người giúp sức trong vụ án đồng phạm với vai trò không đáng kể". Bị cáo Nguyễn Cửu Thị Kim Hương có hành vi nhận ghi số đề rồi chuyển cho bị cáo Vương, Đa để hưởng hoa hồng nên thuộc trường hợp nêu trên. Bên cạnh đó, khoản 2 Điều 3 Nghị quyết số 01 quy định "Đối với hành vi phạm tội xảy ra trước ngày Nghị quyết này có hiệu lực mà vụ án đang trong quá trình xét xử sơ thẩm, xét xử phúc thẩm, xét xử giám đốc thẩm, xét xử tái thẩm thì áp dụng Nghị quyết này để giải quyết". Do đó, Viện kiểm sát nhân dân tối cao quyết định rút một phần kháng nghị đối với bị cáo Nguyễn Cửu Thị Kim Hương. Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, hủy phần quyết định về hình phạt của Bản án hình sự phúc thẩm số 140/2021/HS-PT ngày 11/3/2021 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng, giữ nguyên phần quyết định về hình phạt của Bản án hình sự sơ thẩm số 57/2020/HS-ST ngày 28/7/2020 của Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk đối với bị cáo Bùi Hữu Đa.

Viện kiểm sát nhân dân tối cao thông báo để các đơn vị nghiên cứu, rút kinh nghiệm chung nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm sát giải quyết các vụ án hình sự.