THÔNG BÁO

Rút kinh nghiệm vụ án Thái Khắc Thành bị xét xử về tội “Vi phạm

quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” tại tỉnh Hưng Yên

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Thông qua Công tác Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử vụ án Thái Khắc Thành bị xét xử về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” tại tỉnh Hưng Yên.

Viện kiểm sát nhân dân tối cao (Vụ 7) thông báo rút kinh nghiệm việc giải quyết vụ án và áp dụng pháp luật như sau:

1. Nội dung vụ án

Từ năm 2022 đến năm 2024, Thái Khắc Thành đã nuôi và nhân giống được 13 cá thể gà lôi. Tháng 3/2025, Thành có ý định bán số gà lôi con này nên sử dụng tài khoản Facebook để rao bán gà trong các hội nhóm về chim cảnh quý hiếm. Ngày 20/3/2025 và ngày 26/3/2025, Thành đăng hai bài viết kèm hình ảnh gà lôi bố mẹ và đàn gà lôi con, mời chào mua bán. Cùng ngày 26/3/2025, Thành nhận được tin nhắn hỏi mua từ tài khoản Facebook của một người không rõ lai lịch, sau đó hai bên thỏa thuận bán 10 con gà lôi con với giá 500.000~đồng/con, tổng cộng 5.000.000 đồng. Nhưng do gà con còn nhỏ, nên người mua nhờ Thành nuôi thêm mấy ngày với tiền công nuôi là 1.000.000 đồng và hẹn thời gian giao gà vào ngày 02/4/2025. Người mua chuyển khoản đặt cọc 2.000.000 đồng. Khoảng 07 giờ ngày 01/4/2025, Thành gọi điện thỏa thuận với anh Thái Đình Sơn để vận chuyển gà ra tỉnh Thái Bình (nay là tỉnh Hưng Yên), với tiền công chở 2.600.000 đồng. Khoảng 15 giờ cùng ngày, anh Sơn nhận cuộc gọi từ số điện thoại của người đàn ông không quen biết, nói chở gà đến huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình, sau đó anh Sơn nhận được 1.000.000 đồng ứng trước tiền vận chuyển. Anh Sơn thuê anh Hoàng Văn Truyền vận chuyển gà giúp, anh Sơn đã đưa cho anh Truyền 1.000.000 đồng để đổ xăng. Khoảng 22 giờ 30 phút ngày 01/4/2025, Thành cùng vợ cho 10 cá thể gà con vào 02 thùng giấy carton, dán bằng băng keo rồi chuyển cho anh Sơn và nhờ anh Sơn khi giao hàng cho khách thì thu hộ Thành 4.000.000 đồng. Khoảng 07 giờ ngày 02/4/2025, khi anh Truyền chở 02 thùng gà lôi đi đến địa phận thôn Quý Sơn, xã Song An, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình thì bị Công an tỉnh Thái Bình kiểm tra, thu giữ. Tiến hành khám xét khẩn cấp tại nơi ở của Thái Khắc Thành thu giữ 03 cá thể gà lôi. Kết quả giám định kết luận: 13 cá thể gà lôi trắng là loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I- nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính Phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.

Toàn bộ số gà lôi nêu trên đã chuyển cho Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội chăm sóc, bảo tồn.

2. Quá trình tố tụng vụ án

Tại Kết luận điều tra số 277/KLĐT ngày 11/6/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thái Bình đề nghị truy tố Thái Khắc Thành về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự.

Tại Cáo trạng số 68/CT-VKSVT ngày 30/6/2025, Viện kiểm sát nhân dân huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình truy tố bị can Thái Khắc Thành về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” quy định tại điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự.

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HS-ST ngày 08/8/2025, Tòa án nhân dân Khu vực 5, tỉnh Hưng Yên áp dụng điểm b khoản 2 Điều 244; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự xử phạt bị cáo Thái Khắc Thành 06 năm tù về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

Ngày 13/8/2025, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên đã ban hành Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 09/QĐ-VKS, kháng nghị Bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HS-ST ngày 08/8/2025 của Tòa án nhân dân Khu vực 5. Đề nghị Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên hủy Bản án hình sự sơ thẩm để điều tra lại theo quy định của pháp luật.

Ngày 17/10/2025, Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên đưa vụ án ra xét xử theo thủ tục phúc thẩm; đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên công bố Quyết định thay đổi Quyết định kháng nghị phúc thẩm theo hướng sửa bản án sơ thẩm, miễn trách nhiệm hình sự cho Thái Khắc Thành. Hội đồng xét xử phúc thẩm chấp nhận quyết định thay đổi quyết định kháng nghị phúc thẩm, sửa bản án sơ thẩm, miễn trách nhiệm hình sự cho Thái Khắc Thành.

3. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm

Thứ nhất, việc khởi tố, điều tra, truy tố và bắt tạm giam Thái Khắc Thành

Thái Khắc Thành đã thực hiện hành vi nuôi, nhốt, mua bán trái phép 13 cá thể gà lôi, trong đó có 03 cá thể gà do mua bán trao đổi, 10 cá thể gà gây nuôi sinh trưởng. Hành vi của Thái Khắc Thành tuy có dấu hiệu của tội phạm nhưng tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể. Vì nguồn gốc của số gà lôi trên không phải săn bắt từ tự nhiên. Khi khởi tố, điều tra, truy tố các Cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm chưa đánh giá đúng tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm pháp luật; Thái Khắc Thành có nhân thân tốt, nơi cư trú rõ ràng việc bắt tạm giam để phục vụ điều tra là không cần thiết.

Thứ hai, việc xét xử sơ thẩm của Viện kiểm sát nhân dân Khu vực 5

Tại Phụ lục danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24/6/2025 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, quy định gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae) thuộc nhóm IIB (không còn thuộc nhóm IB theo quy định tại Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính Phủ được áp dụng khi khởi tố, điều tra và truy tố).

Lẽ ra khi Tòa án nhân dân Khu vực 5, tỉnh Hưng Yên đưa vụ án ra xét xử, Viện kiểm sát nhân dân Khu vực 5 phải áp dụng Thông tư số 27 nêu trên để xác định 13 cá thể gà lôi thu giữ của Thái Khắc Thành là động vật thuộc nhóm IIB. Từ đó xác định hành vi của Thái Khắc Thành không còn phạm vào tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự và đề nghị Tòa án nhân dân Khu vực 5 miễn trách nhiệm hình sự cho Thái Khắc Thành theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 29 Bộ luật Hình sự (khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa). Tuy nhiên, Viện kiểm sát nhân dân Khu vực 5 vẫn áp dụng Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính Phủ để đề nghị Tòa án nhân dân Khu vực 5 xét xử và kết án Thái Khắc Thành 06 năm tù về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự là sai lầm nghiêm trọng trong áp dụng pháp luật.

Thứ ba, việc kháng nghị phúc thẩm của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên

Mặc dù Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên đã kịp thời ban hành quyết định kháng nghị phúc thẩm, nhưng không kháng nghị phúc thẩm theo hướng áp dụng Điều 357 Bộ luật Tố tụng hình sự đề nghị Hội đồng xét xử sửa án sơ thẩm, tuyên miễn trách nhiệm hình sự cho Thái Khắc Thành mà lại áp dụng Điều 358 Bộ luật Tố tụng hình sự đề nghị Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy vụ án để điều tra lại sẽ làm kéo dài quá trình tố tụng. Đồng thời, việc kháng nghị phúc thẩm không thông qua công tác kiểm sát bản án sơ thẩm mà do báo chí phản ánh và Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên kiến nghị nên cần phải rút kinh nghiệm.

Viện kiểm sát nhân dân tối cao (Vụ 7) thông báo rút kinh nghiệm để các đơn vị nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự.